Z okazji odsłonięcia w Iwoniczu pomnika Ofiar I i II wojny światowej oraz Ofiar Katynia i Smoleńska, poniżej publikujemy „Iwonicką listę katyńską” stanowiącą fragment książki Grzegorza Nieradki pt. „Jeden Iwonicz-cztery spojrzenia”.
Opublikowanie sporządzonej przez autora „Iwonickiej Listy Katyńskiej”, a w niej nazwisk i danych Iwoniczan zamordowanych przez Rosjan w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni, jest dowodem niespotykanego rozmiaru dokonanego ludobójstwa.
IWONICKA LISTA KATYŃSKA
Zbrodnia katyńska, mimo, że dziś już wiele o niej wiadomo, nie została jednak ostatecznie wyjaśniona. Podawana liczba 22 tys. zamordowanych strzałem w tył głowy oficerów Wojska Polskiego, policjantów, lekarzy, inżynierów i nauczycieli z całą pewnością nie jest ostateczna. Wciąż pojawiają się nowe informacje i na jaw wychodzą kolejne fakty dotyczące rosyjskiego ludobójstwa z kwietnia 1940 roku. Na terenie dzisiejszej Ukrainy i Białorusi wciąż odkrywane są masowe mogiły Polaków, tzw. doły śmierci.
Wobec tych potwornych zbrodni nikomu nie wolno przejść obojętnie. Z tego powodu autor postanowił podzielić się swoją wiedzą na temat Iwonickich Ofiar Katynia, tj. mieszkańców lub osób zawodowo związanych z miejscowością. Materiał ten jest o tyle cenny, że jak dotąd nikt nie podjął się trudu odnalezienia i przybliżenia życiorysów wszystkich iwonickich bohaterów bestialsko zamordowanych przez NKWD w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni.
KATYŃ
Porucznik rezerwy Stanisław ADAMCZYK, syn Jana i Karoliny. Urodzony 11 lutego 1899 roku w Iwoniczu. Magister, absolwent Wydziału Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w zakresie fizyki i chemii. Nauczyciel gimnazjalny w Lublińcu i w Gostyniu (województwo poznańskie). Uczestnik I wojny światowej walczący m.in. pod Verdun. Od lutego 1918 roku żołnierz Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku na froncie litewsko-białoruskim. Zamordowany strzałem w tył głowy 16 kwietnia 1940 roku.
MIEDNOJE
Starszy posterunkowy Stanisław JAKUBOWSKI, syn Jana i Marii z Jantoniów. Urodzony 28 maja 1900 roku w Woli Brzosteckiej. W Policji Państwowej od 1923 roku. Służbę pełnił m.in. w powiecie krośnieńskim. W kwietniu 1938 roku przeniesiony z posterunku w Dukli na posterunek w Iwoniczu, gdzie pełnił służbę jeszcze we wrześniu 1939 roku. Aresztowany po wejściu sowietów do Polski i osadzony w obozie w Ostaszkowie. Ofiara zbrodni katyńskiej 1940 roku.
Starszy posterunkowy Policji Państwowej Józef WOJNOWSKI, syn Franciszka i Marianny. Urodzony 14 sierpnia 1896 roku w Haczowie. W policji od 1919 roku. Służbę pełnił w województwie lwowskim, ostatnio w powiecie drohobyckim. Objął stanowisko komendanta posterunku w Tustanowicach. We wrześniu 1939 roku kierownik Komisariatu w Borysławiu. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi. Po wejściu sowietów do Polski aresztowany i osadzony w obozie dla internowanych. W 1940 roku zamordowany strzałem w tył głowy.
CHARKÓW
Porucznik Służby Zdrowia Pospolitego Ruszenia Józef Marian BULAGA, syn Feliksa i Anieli z Albinów. Urodzony 19 lutego 1894 roku w Tarnowie. Ukończył Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był członkiem Drużyn Bartoszowych i Sokolich oraz żołnierzem Legionów Polskich, ranny podczas walk. W Wojsku Polskim od 1918 roku w Szpitalu Załogi w Krakowie. Uczestniczył w wojnie 1918–1921 jako lekarz 69 pp. Mianowany podporucznikiem 1 czerwca 1919 roku. Przydzielony do 5 Szpitala Okręgowego. Odznaczony Krzyżem Niepodległości. Lekarz medycyny, internista z Iwonicza.
Porucznik Rezerwy Służby Zdrowia Edward BOKSER, syn Maurycego i Cecylii z Rundbakinów. Urodzony 1 maja 1896 roku w Warszawie. Absolwent Gimnazjum Filologicznego w Warszawie (1915 rok) i Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1923 rok). W Wojsku Polskim od 1918 roku, ochotnik w Legii Akademickiej. Uczestnik wojny 1919–1921 w szeregach 26 pp. Od 1921 roku w rezerwie, przydzielony do 5 kompani sanitarnej, a następnie do 10 Szpitala Okręgowego. Mianowany podporucznikiem w 1925 roku. Dr medycyny, internista z Iwonicza.
BYKOWNIA
Posterunkowy Policji Państwowej Kazimierz Władysław FILIPOWICZ, syn Karola. Urodzony 4 marca 1904 roku w Iwoniczu. W policji od 1 lutego 1928 roku. Służbę pełnił w województwie wołyńskim. W sierpniu 1939 skierowany na posterunek w Dąbrowicy w powiecie sarneńskim. Tam służbę pełnił jeszcze we wrześniu 1939 roku. Po wejściu sowietów do Polski aresztowany. Zamordowany w 1940 roku strzałem w tył głowy.
Rosjanie, podobnie jak Niemcy, dążyli do unicestwienia narodu polskiego. Jednym z podstawowych sposobów osiągnięcia tego celu, było fizyczne wyeliminowanie polskiej inteligencji. Mord w Katyniu był dokładnie zaplanowany i nad podziw starannie przeprowadzony. Przypadkowych osób na katyńskich listach śmierci praktycznie nie ma. Sowieci po zajęciu Polski 17 września 1939 roku natychmiast aresztowali i internowali tych wszystkich polskich obywateli, którzy mogli zostać potencjalnymi liderami intelektualnymi lub wojskowymi danej społeczności. W społeczności iwonickiej, za takich liderów uznano przede wszystkim zawodowych żołnierzy Wojska Polskiego, funkcjonariuszy Policji Państwowej oraz nauczycieli i lekarzy.