Miesiąc: marzec 2018

Radny apeluje: Uczcijmy godnie Konfederatów Barskich w Iwoniczu

Grzegorz Nieradka, radny rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdroju, w opublikowanym artykule pt. „W obronie wiary i wolności. Mija 250 lat od zawiązania Konfederacji Barskiej” (Nasza Wspólnota, nr 202/2018) zaapelował o godne uczczenie pierwszego polskiego powstania narodowego. Zaproponował ogłoszenie roku 2018 rokiem Konfederacji Barskiej na terenie Gminy Iwonicz-Zdrój oraz nadanie rondu w Iwoniczu imienia Konfederatów Barskich.

Poniżej publikujemy projekty uchwał w tej sprawie, zwracając się do mieszkańców Iwonicza i gminy Iwonicz-Zdrój o udzielenie społecznego poparcia dla tej inicjatywy. Zachęcamy również do zapoznania się z treścią artykułu „W obronie wiary i wolności”, gdzie Grzegorz Nieradka przedstawia związki Konfederacji z Iwoniczem przedstawiając zasadność poniższych projektów uchwał. Czytaj: „W obronie wiary i wolności” 

UCHWAŁA NR …/…/2018
RADY MIEJSKIEJ W IWONICZU-ZDROJU
z dnia … marca 2018 r.

w sprawie ogłoszenia roku 2018 „Rokiem Konfederacji Barskiej” na terenie Gminy Iwonicz-Zdrój

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 i art 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz wniosku złożonego przez Klub Radnych Prawo i Sprawiedliwość

Rada Miejska w Iwoniczu-Zdroju uchwala, co następuje:

1. Ogłasza się rok 2018 „Rokiem Konfederacji Barskiej” na terenie Gminy Iwonicz-Zdrój.

2. Przyjmuje się ramowy harmonogram obchodów „Roku Konfederacji Barskiej”, który stanowi załącznik do niniejszej uchwały oraz upoważnia się Przewodniczącego Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdroju do powołania komitetu organizacyjnego obchodów.

3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy.

4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

———-

Załącznik do Uchwały nr ………………………….

Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdroju

z dnia ………………………. 2018 r.

Harmonogram obchodów „Roku Konfederacji Barskiej” w Gminie Iwonicz-Zdrój

3 maja 2018

  1. Uroczysta Msza Święta o godz. 11.00 w kościele pw. Wszystkich Świętych w Iwoniczu z udziałem pocztów sztandarowych
  2. Uroczystość nadania imienia Konfederatów Barskich rondu w Iwoniczu – odsłonięcie tablicy
  3. Konferencja poświęcona historii Konfederacji Barskiej zorganizowana wspólnie z Uniwersytetem Rzeszowskim w Pałacu Załuskich w Iwoniczu

15 sierpnia 2018

  1. Złożenie kwiatów o godz. 10.30 pod pomnikiem ofiar I i II wojny światowej na nowym cmentarzu w Iwoniczu
  2. Uroczysta Msza Święta o godz. 11.00 w kościele pw. Wszystkich Świętych w Iwoniczu z udziałem pocztów sztandarowych
  3. Koncert patriotyczny w wykonaniu chóru Cantate oraz zespołu szkół muzycznych poświęcony Konfederatom Barskim

11 listopada 2018

  1. Uroczysta Msza Święta w 100. rocznicę Odzyskania przez Polskę Niepodległości o godz. 14.00 w kościele pw. Św. Iwona i MB Uzdrowienie Chorych w Iwoniczu-Zdroju z udziałem pocztów sztandarowych
  2. Uroczystości pod Krzyżem Milenijnym, okolicznościowe przemówienia i ceremonia składania kwiatów
  3. Program artystyczny w hołdzie walczącym o Niepodległą Polskę. Zakończenie obchodów Roku Konfederacji Barskiej

Uzasadnienie do projektu uchwały w sprawie ogłoszenia roku 2018 „Rokiem Konfederacji Barskiej” na terenie Gminy Iwonicz-Zdrój

W 2018 roku minęła 250. rocznica zawiązania Konfederacji Barskiej – związku zbrojnego polskiej szlachty, która sprzeciwiła się ustępstwom wobec carskiej Rosji i podjęła walkę w obronie wiary katolickiej i wolności Rzeczypospolitej. Konfederaci Barscy zaznaczyli swoją obecność na terenach Gminy Iwonicz-Zdrój, w szczególności w miejscowości Iwonicz, gdzie walczyli z oddziałami wojsk rosyjskich. W iwonickim dworze przebywał też polski bohater Kazimierz Pułaski ranny podczas starcia dwóch oddziałów konfederackich, a właścicielem Iwonicza był Michał Ostaszewski – jeden z przywódców Konfederacji Barskiej. Ogłoszenie roku 2018 „Rokiem Konfederacji Barskiej na terenie Gminy Iwonicz-Zdrój” to wyraz oddania hołdu uczestnikom pierwszego polskiego powstania narodowego w 250. rocznicę jego wybuchu.

UCHWAŁA NR …/…/2018

RADY MIEJSKIEJ W IWONICZU-ZDROJU

z dnia … marca 2018 r.

w sprawie nadania nazwy rondu w Iwoniczu 

Na podstawie art. 18 ust 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j. t. Dz. U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.) oraz wniosku złożonego przez Klub Radnych Prawo i Sprawiedliwość

Rada Miejska w Iwoniczu-Zdroju

uchwala, co następuje:

1. Nadaje się skrzyżowaniu (rondo): ul. Zadwór, ul. Zagrodniki w miejscowości Iwonicz, którego położenie określa załącznik do niniejszej uchwały, nazwę „Rondo im. Konfederatów Barskich”.

2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy Iwonicz-Zdrój.

3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego.

 

Załącznik do Uchwały nr ………………………….

Rady Miejskiej w Iwoniczu-Zdroju

z dnia ………………………. 2018 r.

1

Uzasadnienie do projektu uchwały w sprawie nadania nazwy rondu w Iwoniczu 

Niezwykle istotną sprawą dla podtrzymania pamięci i tradycji ważnych wydarzeń historycznych, a przez to tożsamości narodowej Polaków, jest dbałość o godne upamiętnienie swoich bohaterów. Na ziemiach dawnej Galicji, gdzie swą obecność tak mocno zaznaczyli Konfederaci Barscy, istnieje szereg miejsc przypominających o potyczkach i zbrojnych starciach sprzed 250 lat. Jeszcze więcej wciąż jest jednak do odkrycia. Pochowanych w bezimiennych mogiłach Konfederatów upamiętniono na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, gdzie jedna z tablic nosi napis: „Konfederacja Barska 29 II 1768 – 18 VII 1772”. Iwonicz, jako miejscowość dosłownie naznaczone obecnością uczestników tego pierwszego polskiego powstania narodowego, na czele z jego przywódcą Kazimierzem Pułaskim, ma szczególne zobowiązanie do dokonania godnego upamiętnienia obrońców Ojczyzny. Wybudowane w 2017 roku – jedyne rondo w Iwoniczu – powinno nosić imię Konfederatów Barskich. Położone jest bowiem na ziemiach należących niegdyś do iwonickiego dworu, którego właścicielami byli kolejno Józef Salezy Ossoliński i Michał Ostaszewski – jeden z przywódców Konfederacji Barskiej i zwolennik Konstytucji 3 Maja. To na iwonickiej ziemi doszło do starcia wojsk konfederackich z Rosjanami. To wreszcie w iwonickim dworze przebywał Kazimierz Pułaski, zraniony podczas potyczki dwóch oddziałów konfederackich. Okrągła 250. rocznica zawiązania Konfederacji Barskiej jest zatem doskonałą okazją do trwałego wpisania Konfederatów Barskich w krajobraz Gminy Iwonicz-Zdrój.

W obronie wiary i wolności. Mija 250 lat od zawiązania Konfederacji Barskiej

fot. Mogiła Konfederatów Barskich w Rogach k. Iwonicza 

W bieżącym 2018 roku przeżywać będziemy w naszej Ojczyźnie podniosły jubileusz 100-lecia Odzyskania przez Polskę Niepodległości. I choć z tym wydarzeniem jednoznacznie kojarzymy dzień 11 listopada 1918 roku, kiedy to Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu, to należy pamiętać, że dążenia niepodległościowe naszych przodków były długotrwałym społeczno-politycznym procesem, w który zaangażowanych było kilka pokoleń Polaków. Warto także w tym miejscu wzbudzić w sobie refleksję i zdać sprawę z wartości, jaką jest suwerenne państwo. Taka refleksja bez wątpienia zrodziła się w sercach i umysłach patriotycznej części polskiej szlachty, która dokładnie 250 lat temu stanęła w obronie trzech najwyższych wartości: Boga, Honoru i Ojczyzny. To właśnie na jej cześć Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 8 czerwca 2017 roku zdecydował o ustanowieniu roku 2018 Rokiem Konfederacji Barskiej.

Przyczyny zawiązania konfederacji

W końcu XVIII wieku osłabiona finansowo i militarnie Rzeczpospolita leżąca pomiędzy drapieżnymi sąsiadami chyliła się ku upadkowi. Wybór Stanisława Augusta Poniatowskiego na tron miał być gwarantem uległości Polski wobec rosyjskich interesów. Wojska carycy Katarzyny II przemieszczały się swobodnie po całym kraju traktując nasze ziemie jak własny folwark. Jednak dopiero zuchwałe żądania Rosjan dotyczące zrównania praw mniejszości religijnych z katolicką większością oraz porwania i wywiezienia nieposłusznych polskich senatorów w głąb rozległej Rosji wywołały wielkie oburzenie i reakcję polskiego narodu. Z końcem lutego 1768 roku do królewskiego miasta Bar na Podolu zmierzali licznie ochotnicy wraz ze zbuntowanymi oddziałami wojsk koronnych. W tamtejszym klasztorze karmelitańskim 29 lutego 1768 roku szlachta spisała donośny akt konfederacji w obronie wiary i wolności. Od tego dnia walka o zachowanie niepodległości stała się obowiązkiem także religijnym, a nadzieją na zwycięstwo w tej walce pozostawała Opatrzność Boża. Dowodem tego są słowa kończące akt zawiązania konfederacji barskiej: „Czyńmy już więc w Imię Trójcy Przenajświętszej Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego to sprzysiężenie osobiste i powszechne. Tarczą będzie nam Maryja”.

Historia Konfederacji Barskiej nadal nie została dostatecznie zgłębiona. Przeszkodą w jej odkrywaniu i badaniu był okres PRL czyli czas komunistycznego zniewolenia Polski po II wojnie światowej. Sowieckie marionetki nazywające siebie „władzą ludową” nie mogły wyrazić zgody na popularyzację antyrosyjskiego powstania z lat 1768-1772. Doświadczył tego m.in. wybitny polski historyk Władysław Konopczyński (1880 – 1952), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Poseł na Sejm I kadencji II Rzeczypospolitej oraz autor monumentalnego dwutomowego dzieła pt. „Konfederacja Barska” wydanego po raz pierwszy w 1936 roku. Jako jeden z nielicznych naukowców bardzo wnikliwie zajął się tematem konfederacji wzbudzając powszechne nim zainteresowanie wśród społeczeństwa II RP. Kolejne, po przedwojennych, wydanie tego dzieła nastąpiło dopiero w 1991 roku, a więc po zmianach ustrojowych i upadku komunizmu, do dziś pozostając jednym z podstawowych opracowań w tej dziedzinie.

„Konfederak za półtorak…” czyli Konfederacja Barska na Podkarpaciu

Działania militarne prowadzone na terenie obecnego województwa podkarpackiego w czasach Konfederacji Barskiej, tj. w latach 1768 – 1772, miały przeważnie charakter wojny partyzanckiej. Jednorazowo w poszczególnych potyczkach, każda ze stron (Konfederaci i Rosjanie) dysponowała oddziałami liczącymi od kilkunastu do kilkuset żołnierzy. Sporadycznie jednostki taktyczne walczących przekraczały liczbę tysiąca żołnierzy, jak miało to miejsce w Dęborzynie w 1770 r., Majdanie Królewskim w 1771 r. i Rzeszowie w 1772 r.

Iwonicka ziemia także nasączona jest krwią Konfederatów Barskich. Na polach pomiędzy Iwoniczem, Rogami i Miejscem Piastowym 6 kwietnia 1769 roku doszło do krwawego starcia pomiędzy wojskami konfederackimi a rosyjskimi żołdakami. Pamiątką tego wydarzenia jest mogiła Konfederatów Barskich w Rogach. Na usypanym kurhanie otoczonym starymi drzewami znajduje się kamienna kapliczka oraz drewniana tablica z napisem „Mogiła Konfederatów Barskich. W 1769 r. na pobliskich polach walczył Kazimierz Pułaski z Rosjanami. Spoczywają tu polegli w walce żołnierze”.

W tradycji i przekazie ludowym zachowała się także „Przyśpiewka spod Iwonicza” z czasów Konfederacji Barskiej, bardzo popularna i cytowana przez niemal wszystkich autorów zajmujących się profesjonalnie historią konfederacji. Oto jej treść:

„Konfederak za półtorak,

A Moskal za szeląg.

Konfederak do szabelki,

Moskal go się przeląk”

Stanowi ona fragment obszernej wielozwrotkowej pieśni, zachowanej w tradycji i ludowym przekazie mieszkańców Iwonicza. Konfederak to w gwarze konfederat, natomiast półtorak i szeląg stanowią srebrne monety, bite w Polsce i na Litwie za czasów Zygmunta III i Jana Kazimierza, równe odpowiednio wartości 1,5 grosza oraz 1/3 grosza.

Nie zawsze spójna polityka przywódców Konfederacji Barskiej w pewnych jej okresach rodziła konflikty, które niejednokrotnie skutkowały zbrojnymi potyczkami pomiędzy zwaśnionymi oddziałami i frakcjami konfederackimi. Do takich bratobójczych walk dochodziło m.in. w Strzegocicach, Iwoniczu, Grabie, Lesku i Kolbuszowej. Między 1 a 3 maja 1769 roku w Iwoniczu doszło do starcia dwóch oddziałów konfederackich dowodzonych odpowiednio przez Kazimierza Pułaskiego – będącego wówczas regimentarzem województwa krakowskiego i sandomierskiego, oraz Józefa Bierzyńskiego – ówczesnego marszałka sieradzkiego. Tak pisze o nim Janusz Roszko w „Ostatnim Rycerzu Europy” – opowieści biograficznej o Kazimierzu Pułaskim:

„Oto Bierzyński otrzymał instrukcje od biskupa Krasińskiego i podskarbiego Wessla, politycznych przywódców konfederacji w kraju. Lubomirskiego, a z nim razem Pułaskiego należy odsunąć. Gdyby nie chcieli uznać władzy Bierzyńskiego i jego kolegów marszałków obranych w obozie pod Muszynką – najechać ich! (…) Szedł gdzieś z Gorlic na Krosno i dalej dnia następnego, bo chyba 2 maja [1769 r.] przydarzyła się ta przykra historia, która świadczy, że do walk bratobójczych z oddziałem Pułaskiego jednak doszło (…) Zetknęli się pod Iwoniczem. Nie odtworzymy tego spotkania – tyle tylko wiadomo, że Kazimierz ma skaleczoną rękę. Pisze za niego kto inny list do księcia Marcina [Lubomirskiego]. Tłumaczy się, że obcej do pisania używa ręki „bom na swoje kalika, ale nie na zawsze”. Informuje, że to „po zakończeniu tragedii z komendą jmp Bierzyńskiego w Iwoniczu””.

Wśród konfederatów oraz wśród współczesnych im ludzi powtarzany był przekaz, że rana zadana Pułaskiemu pod Iwoniczem „ma rosyjską przyczynę”. List, którego słowa zostały zacytowane i którego fragmenty przytacza również prof. Władysław Konopczyński w swojej książce „Kazimierz Pułaski. Życiorys” (Kraków, 1931) pisany był w iwonickim dworze, gdzie po potyczce zaopatrzono i ugoszczona późniejszego bohatera dwóch narodów: polskiego i amerykańskiego.

Rondo im. Konfederatów Barskich w Iwoniczu? Jest projekt uchwały

Niezwykle istotną sprawą dla podtrzymania pamięci i tradycji ważnych wydarzeń historycznych, a przez to tożsamości narodowej Polaków, jest dbałość o godne upamiętnienie swoich bohaterów. Na ziemiach dawnej Galicji, gdzie swą obecność tak mocno zaznaczyli Konfederaci Barscy, istnieje szereg miejsc przypominających o potyczkach i zbrojnych starciach sprzed 250 lat. Jeszcze więcej wciąż jest jednak do odkrycia. Pochowanych w bezimiennych mogiłach Konfederatów upamiętniono na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, gdzie jedna z tablic nosi napis: „Konfederacja Barska 29 II 1768 – 18 VII 1772”. Iwonicz, jako miejscowość dosłownie naznaczone obecnością uczestników tego pierwszego polskiego powstania narodowego, na czele z jego przywódcą Kazimierzem Pułaskim, ma szczególne zobowiązanie do dokonania godnego upamiętnienia obrońców Ojczyzny. Wybudowane w 2017 roku – jedyne rondo w Iwoniczu – powinno nosić imię Konfederatów Barskich. Położone jest bowiem na ziemiach należących niegdyś do iwonickiego dworu, którego właścicielami byli kolejno Józef Salezy Ossoliński i Michał Ostaszewski – jeden z przywódców Konfederacji Barskiej i zwolennik Konstytucji 3 Maja. To na iwonickiej ziemi doszło do starcia wojsk konfederackich z Rosjanami. To wreszcie w iwonickim dworze przebywał Kazimierz Pułaski, zraniony podczas potyczki dwóch oddziałów konfederackich. Okrągła 250. rocznica zawiązania Konfederacji Barskiej jest zatem doskonałą okazją do trwałego wpisania Konfederatów Barskich w krajobraz naszej miejscowości. Liczę na to, że przygotowany przeze mnie projekt uchwały znajdzie szerokie poparcie w Radzie Miejskiej w Iwoniczu-Zdroju i Radzie Powiatu Krośnieńskiego, ale przede wszystkim wśród mieszkańców Iwonicza.

Pieśń Konfederatów Barskich. Wyraz miłości do Boga i Ojczyzny

Nigdy z królami nie będziem w aliansach,
Nigdy przed mocą nie ugniemy szyi,
Bo u Chrystusa my na ordynansach,
Słudzy Maryi.

Więc choć się spęka świat i zadrży słońce,
Chociaż się chmury i morza nasrożą,
Choćby na smokach wojska latające,
Nas nie zatrwożą.

Bóg naszych ojców i dziś jest z nami!
Więc nie dopuści upaść w żadnej klęsce,
Wszak póki On był z naszymi ojcami,
Byli zwycięzce!

Więc nie wpadniemy w żadną wilczą jamę,
Nie ulękniemy przed mocarzy władzą,
Wiedząc, że nawet grobowce nas same
Bogu oddadzą.

Ze skowronkami wstaliśmy do pracy
I spać pójdziemy o wieczornej zorzy.
Ale w grobowcu my jeszcze żołdacy
I hufiec Boży.

Bo kto zaufał Chrystusowi Panu
I szedł na święte Kraju werbowanie,
Ten, de profundis, z ciemnego kurhanu
Na trąbę wstanie.

Bóg jest ucieczka i obrona naszą!
Póki On z nami całe piekła pękną!
Ani ogniste smoki nas ustraszą
Ani ulękną.

Nie złamie nas głód, ni żaden frasunek,
Ani zhołdują żadne świata hołdy;
Bo na Chrystusa my poszli werbunek
Na Jego żołdy.

Wszechmocny Boże, Ojców naszych panie,

W Tobie nadzieja nasza i odwaga.

O wsparcie Twoje, o swe zmartwychwstanie,

Twój lud Cię błaga!

 

Dawno o Panie, już nas jarzmo ciśnie

Dziedzinę naszą wrogi rozsypały

Niech po dniach kary dzień łaski rozbłyśnie

Wróć nas do chwały!

 

Krwi nie wołamy, zdobyczy nie chcemy,

Nie chcemy mordów – do łupiestw niezdolni,

Tylko odzyskać Ojczyznę pragniemy,

Tylko być wolni!

 

Ty coś przez wieki był z ojcy naszymi,

O powróć wnukom dziadów ich spuściznę,

O Boże polskiej pobłogosław ziemi,

Zbaw nam Ojczyznę!

opr. Grzegorz Nieradka 

Ogólnopolski Zjazd Orszaków Trzech Króli w Pałacu Arcybiskupów Warszawskich

Podczas tegorocznego Ogólnopolskiego Zjazdu Orszaków Trzech Króli w Warszawie nie mogło zabraknąć reprezentacji z Iwonicza. Koordynator Iwonickiego Orszaku Trzech Króli odebrał z rąk Przewodniczącego Rady Fundacji dyplom oraz upominki będące wyrazem podziękowania i wyróżnienia pracy tych wszystkich, którzy od czterech lat angażują się w organizację jednego z największych wydarzeń religijnych i kulturalnych w Gminie Iwonicz-Zdrój.

Spotkanie rozpoczęło się w sobotę, 10 marca 2018 r. w Pałacu Arcybiskupów Warszawskich. Wziął w nim udział JE ks. kard. Kazimierz Nycz Metropolita Warszawski, który przyjął jednocześnie życzenia z okazji obchodzonych niedawno imienin. Zarząd Fundacji przedstawił księdzu kardynałowi reprezentantów diecezji z całej Polski. Archidiecezję Przemyską reprezentował Grzegorz Nieradka, koordynator Iwonickiego Orszaku Trzech Króli. Następnie Metropolita wygłosił słowo do uczestników. W trakcie wystąpienia ks. kardynała w tle prezentowane były zdjęcia m.in. z Iwonickiego Orszaku. Po wnikliwym podsumowaniu wszystkich osiągnięć i przerwie kawowej wszyscy odmówili wspólnie modlitwę Anioł Pański. Następnie odbyła się ceremonia wręczenia dyplomów. Odbierając wyróżnienie Koordynator z Iwonicza podzielił się swoimi doświadczeniami, omówił także specyfikę Iwonickiego Orszaku podkreślając zaangażowanie w jego organizację Sióstr Felicjanek z uczniami Szkoły Podstawowej im. ks. Antoniego Podgórskiego oraz Ojców Bonifratrów i ich podopiecznych. Przypomniał także o ogłoszonych niedawno wynikach ogólnopolskiego konkursu fotograficznego „Orszak obiektywnie – Święta Rodzina”, w którym zwyciężyło zdjęcie z IV Iwonickiego Orszaku Trzech Króli.

1

Zjazd OTK 2018 (116)

1

Noworoczne spotkanie Prawa i Sprawiedliwości Krosna i powiatu krośnieńskiego

W niedzielę 28 stycznia 2018 r. w Kościele pw. Św. Piotra Apostoła i Św. Jana z Dukli w Krośnie odbyło się tradycyjne spotkanie opłatkowe Prawa i Sprawiedliwości.

Na zaproszenie posłów Piotra Babinetza i Stanisława Piotrowicza wzięło w nim udział około 300 członków i sympatyków PiS z miasta Krosna i powiatu krośnieńskiego, którzy spędzili miło czas przy wspólnym poczęstunku. Gościem specjalnym był Poseł do Parlamentu Europejskiego Tomasz Poręba.